Πολλοί θεωρούν ότι η έλλειψη ύπνου σημαίνει απλώς κούραση και μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια. Όμως ο οργανισμός αντιλαμβάνεται τον ανεπαρκή ύπνο ως στρες και ενεργοποιεί μια αλυσίδα αντιδράσεων που επηρεάζουν την όρεξη, τη διάθεση και ακόμη και το βάρος.
Ορμονική αναστάτωση
Κατά τη διάρκεια του ύπνου ρυθμίζονται δύο σημαντικές ορμόνες της όρεξης:
• Λεπτίνη — δίνει σήμα ότι είμαστε χορτάτοι.
• Γκρελίνη — «ξυπνά» το αίσθημα της πείνας.
Όταν κοιμόμαστε λιγότερο από 6–7 ώρες, η γκρελίνη αυξάνεται και η λεπτίνη μειώνεται. Αποτέλεσμα: νιώθουμε συνεχώς πείνα, ακόμη κι αν δεν χρειαζόμαστε πραγματικά τροφή. Γι’ αυτό μετά από μια νύχτα χωρίς ύπνο θέλουμε γλυκά ή λιπαρά.
Γιατί θέλουμε «απαγορευμένα» τρόφιμα
Ο οργανισμός προσπαθεί να αποκτήσει γρήγορη ενέργεια, γι’ αυτό στρεφόμαστε σε απλούς υδατάνθρακες — γλυκά, τσιπς, έτοιμο φαγητό. Αυτά προκαλούν προσωρινή άνοδο του σακχάρου στο αίμα, αλλά ακολουθεί πτώση — και ξανά εμφανίζεται η κούραση και η ευερεθιστότητα.
Διάθεση και συγκέντρωση
Η έλλειψη ύπνου επηρεάζει το λιμβικό σύστημα — το μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τα συναισθήματα. Γινόμαστε πιο συναισθηματικοί, ανυπόμονοι και μικροπράγματα μπορούν να μας εκνευρίσουν. Μειώνεται επίσης η συγκέντρωση, η μνήμη και η αποδοτικότητα.
Πώς να επαναφέρουμε την ισορροπία
• Πηγαίνετε για ύπνο πριν τις 23:00 — τότε παράγεται η μελατονίνη, η «ορμόνη του ύπνου».
• Αποφύγετε τις ηλεκτρονικές συσκευές μία ώρα πριν τον ύπνο — το μπλε φως καθυστερεί την έναρξη του ύπνου.
• Αερίστε το δωμάτιο και κρατήστε το δροσερό (18–20°C).
• Αν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε — δοκιμάστε αναπνευστικές ασκήσεις ή αφέψημα με μελισσόχορτο ή λεβάντα.